Bilim mantık ve felsefe ile var olur

Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) tarafından düzenlenen SUBÜ Konuşmaları'nın
60'ıncı konuşmacısı İstanbul Medipol Üniversitesi (İMÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekâi Şen oldu.
'Bilim, Teknoloji ve Mühendislik' başlığıyla düzenlenen söyleşinin moderatörlüğünü SUBÜ
Teknoloji Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Zahid Yıldız üstlendi. Söyleşide; bilim
tarihi, ilk teknolojinin ortaya çıkışı, bilimde ve teknolojide düşüncenin önemi gibi konuların
üzerinde durulurken, ‘bilim mi eskidir, teknoloji mi?’, ‘felsefenin bilime katkıları nelerdir?’
sorularına yanıt arandı. Programın tamamı üniversitenin YouTube kanalı SUBÜ Haber’den
istenildiği zaman izlenebiliyor.
Bilim dil ile paylaşılır
İnsanlık tarihinde teknolojinin bilimden önce var olduğunu, bilimin ise 9’uncu ve 10’uncu
yüzyıllarda ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Zekâi Şen; “Bilimin her dilde farklı bir tanımı var
diyebiliriz. Kimilerine göre bilim, gerçeği bulma yoludur. Ancak bilim gerçeği bulmaz, mümkün
olduğunca gerçeğe yaklaşır. Birçok deneme-yanılma yöntemi ile bir bilgiyi sınar ve konu herkesin
ortak olduğu bir noktaya getirildiğinde bilim malûmat olmaktan çıkar, ilim haline gelir. Bilim ilk
olarak zihinde düşünce ile başlar. Bir dile, ihtiyacınız yoktur. Bilim, dil ile birlikte toplumla
paylaşılabilir” diye konuştu.
Her konuya eleştirel yaklaşılmalı
Mantık ve felsefenin hayatın her anında bizlerle olduğunu, bilim ve teknoloji üretirken de ‘mantık
ve felsefe’ kavramlarını iyi anlamak ve her konuya eleştirel yaklaşmak gerektiğini vurgulayan
Şen, “Mantığın bile bir cümlesi var: Doğru çıkarımlar yapmak. Sadece bununla da kalmıyor,
sorgulamayı sağlıyor. Benim kitaplarımı bile okurken, bir makale okurken mantık ile sorgulamak
gerekiyor. Ben sistematik bir şekilde mantığını sorgular, çıkarımlar yapar ve bu şekilde çalışırım.
Makalelerde mantık sebep-sonuç ilişkisidir. Felsefe ise düşünmektir. Önce bir şeyi düşünmek
sonra ortaya koymak lazım. Bunu ancak mantık ve felsefe ile yapabiliriz. Mühendislik, teknoloji,
bilim veya herhangi bir konu üstünde çalışıyorsak kesinlikle mantık ve felsefe boylamında
düşünmeliyiz.”
Müslümanlar birçok bilimin öncüsü
Toplumda bilimin sadece gayri müslimler tarafından yapıldığı düşüncesinin hâkim olduğunu
ancak gerçeği yansıtmadığını söyleyen Şen, “Önce zihnimde canlandırdığım bir şeyin geometrisini
düşünürüm. Bilim, teknoloji ve mühendislik bu geometriyi gerçeğe dönüştüren başlıklardır. Bakın
Müslümanlığa; İstanbul’dan Mekke’nin yönünü bulmak, namaz saatlerini belirlemek ve saatleri
hesaplamak için gezegenlerin konumlarına, yıldızlara, güneşin doğuşuna ve batışına bakıldı.
Esasında bunlardan toplanan veriler ile de küresel geometri ortaya çıktı denilebilir. İslam dini
bilime karşı değil. Musevilik 3 bin yıl hiçbir şey yapmadı. Hristiyanlık 1.6 yıl bir şey yapmadı.
İslamiyet’in ise ilk emri ‘Oku!’. Mesela, Cabir bin Hayyân kimyanın babasıdır ve Müslümandır.
İbn-i Sina tıbbın babasıdır ve Müslümandır” ifadelerini kullandı.