Kahverengi kokarca istilasına son verecek yerli buluş: 'tutSAK'

SAÜ’lü bilim insanları Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Alemdar ve AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un desteğiyle kahverengi kokarca istilasına son verecek bir projeye imza attı. Tarımsal üretimi ve yaşam alanlarını tehdit eden kahverengi kokarcayı ABD ve Kostarika’dan ilk kez üretilen feromon tuzak, fiziki imha için tek bir noktaya toplamayı başardı. Feromonun nisanda piyasaya verilmeye başlanacağını ifade eden Alemdar, “Bu zararı durduramazsak sadece fındık değil, üzüm, pancar, yeşil olan ne varsa zarar görecek. Sakarya ve Türkiye tarımı için tarihi bir gün. Bizim işimiz sadece yol, asfalt, park yapmak değil. Biz bu şehrin insanına hizmet etmek, üreten insanın emeğini korumak zorundayız” dedi.

tutSAK nasıl etki ediyor?

Lansmanda verilen bilgilere göre, Türkiye’de ilk olarak 2017 yılında görülen ve fındık üretimi başta olmak üzere 300’den fazla meyve ve ürüne zarar veren istilacı kahverengi kokarca böceği, geliştirilen feromon tuzağının kokusuna geliyor.

Şişe üzerinde asılıyor, böcekleri topluyor

Böceklerin kendi arasındaki iletişim verilen isim olan 'feromon' tuzağı ağaç üzerine, zemine, yapraklara veya istenilen her noktaya şişenin üzerine asılıyor ve kokarcalar salgılanan kokuya gelip toplanıyor ve fiziksel imha ile zarar önleniyor. Salgılanan koku, erkek ve dişiler arasında yayılan kokuyla benziyor, böcekler bu sebeple tuzağa yöneliyor.

5 kişilik uzman ekip

Sadece Sakarya’da değil ülke genelindeki kokarca sorununa çare olması beklenen "tutSAK" için Alemdar ve Yavuz'un destekleriyle SAÜ Teknokent'te projeye öncülük eden akademisyen Prof. Dr. Mustafa Zengin’le birlikte SAÜ Kimya Bölümü'nden Prof. Dr. Mustafa Arslan, Prof. Dr. Mustafa Küçükislamoğlu, Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Oğuz Karabay ve Prof. Dr. Mehmet Köroğlu da yer aldı.

ABD ve Kostarika’dan sonra 3’üncü ülke

5 kişilik uzman ekip tarafından geliştirilen ürünün benzeri, bu üretim gerçekleştirilene kadar sadece Amerika Birleşik Devletleri ve Kosta Rika'dan üretilebiliyordu.

Feromon için Türkiye’de ilk defa seri üretime geçildi. Uzman isimler, feromon tuzağı böceklerin ağaca zararını engellemek için metal levhalar ve sert cisimler üzerine yerleştirilmesini önerdi. 

tutSAK'ın içeriğinde ne var?

“TutSAK” iki bileşikten oluşuyor. Biri cezbedici, diğeri ise toplanma feromondan oluşuyor. Sentezlenen iki farklı çeşit, aynı anda kullanılıyor. Ayrıca bu ürün istilacı türü yok etmek değil, toplamak için geliştirildi. 

Bu tuzağın yaklaşık 5 dönüm bir alanda kokarca böceğini yanına çekebildiği yapılan deneyler ve araştırmalarla tespit edildi.

Tehlike kapıdaydı: 260 bin adet piyasaya çıkıyor

Üreticilerin kâbusu haline gelen kahverengi kokarca için önlem alınmaması durumunda Karadeniz'deki tüm ürünlere 2025 yılında vereceği zararın %50 ile %75 aralığında olması öngörülüyordu.

Nisan'ın son haftası 60 bin adet ve mayıs ayı ortasında 200 bin adet TutSAK piyasaya verilecek.