ekonomi, büyüme, kriz, ekonomik, kriz, savaş, enflasyon

Seyirlik kriz

Enflasyon yüzde 54’ü aşmışken Ukrayna-Rusya savaşı da kriz ortamında tuz biber oldu. Hammadde, ara malı ve enerji maliyetlerindeki ilave artışlar hane halkına yansırken iktidar seyrediyor.

Seyirlik kriz
12 Mart 2022 - 09:24

Manevra alanı kalmayan ülke ekonomisinde kuzeyde patlak veren savaşın etkisiyle kriz daha da derinleşiyor.

BİRGÜN-Ekonomi Servisinin haberi-TÜİK verilerine göre yıllık yüzde 54,4'e yükselen enflasyon savaşın da etkisiyle yüzde 60'a doğru devam edeceğe benziyor.

Petrol fiyatlarındaki artış giderek akaryakıttan başlayarak içeride fiyat artışlarına yansımaya başladı bile. Geçen hafta akaryakıt fiyatları üst üste 7 gün zamlandı.

Hammadde, ara malı ve enerji maliyetlerindeki ilave artışların hane halkına yansıması yanında ithalata ödenen döviz faturası da yükseliyor.

'MALİYETİ KARŞILAMASI MÜMKÜN DEĞİL'

Antalya Otobüsçüler Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Yasin Arslan, ulaşım esnafının gelirlerinin giderlerini karşılamadığını ve geçici tedbirlerin şart olduğunu vurguladı.

Arslan “Son gelen mazot zamlarıyla birlikte maliyetimiz 81 bin TL’ye çıkmış durumda ama belediyenin Şubat 2022’de hesabımıza yatırdığı para ise 40 bin TL. Bu parayla maliyetimizin karşılanması mümkün görünmüyor” açıklamasında bulundu.

Toplu taşıma sektöründe çalışan esnafın işlerini ve otobüslerini kaybetmemeleri için alınması gereken tedbirleri dile getiren Arslan, “ÖTV ve KDV’nin kaldırılması 5 ile 6 TL arasında bir fark yaratıyor. Bu hususlar bizim işimizi sürdürmemiz için çok büyük önem taşıyor” dedi.

'4 BİN AKARYAKIT İSTASYONU KAPANMA TEHLİKESİNDE'

Üst üste gelen zamlar ve artan maliyetler nedeniyle akaryakıt bayileri de zarar etmeye başladı. Ülke genelinde akaryakıt istasyonlarında 180 bin ila 200 bin kişi arası istihdam edilirken, bu istasyonların kapanması halinde; yaklaşık 4 milyar dolarlık milli servet kaybı yaşanacak, 50 bin çalışan da işsiz kalacak.

Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Ege Bölge Başkanı Mert Aslan, Türkiye genelinde 800, Ege Bölgesi’nde de 50’ye yakın akaryakıt istasyonunun kapandığını belirtti. Aslan ayrıca, önümüzdeki günlerde 4 bin istasyonun daha kapanma noktasında olduğunu dile getirdi. Aslan, “Bayi ve ana dağıtım şirketi toplam kar marjı yüzde 6’dır. Bunun yüzde 3’lük kısmı bayiye kalmakta olup, bir istasyonun işletme giderleri yüzde 5’tir. Günde ortalama 10 bin litre satış yapan bir istasyon ayda yaklaşık 60 bin TL zarar etmektedir” diye konuştu.

Bayilerin riskli sektör olduğu gerekçesiyle bankalardan kredi kullanamadığına dikkat çeken Aslan şunları dile getirdi: “Artık akaryakıt bayileri inşaat firmalarıyla akaryakıt istasyonunu yıkıp, yerine inşaat yapmak üzere görüşmeye başladı. Böyle giderse, akaryakıt istasyonlarının yerini binalar alabilir. Çünkü kira bedelleri başta olmak üzere karlılığı daha fazla. Şehir içindeki istasyonlarımızı belki arsa değerine çevireceğiz… Ama hepsinin böyle bir değeri yok.”

'SAVAŞIN MALİYETİ 35-40 MİLYAR LİRA'

CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak da ülkede bugün üç büyük krizin iç içe geçmesi sonucunda bir buhranın yaşandığını vurguladı.

“Birinci krizimiz, ekonomik kriz” diyen Öztrak, “Bugün yaşadıklarımız aslında dünden bu yana olup bitenlerin sonucu. Özellikle 2013’ten itibaren ekonomiyi borçla şişirme modelinin tıkanması ile ekonomimiz patinaj yapmaya başladı” ifadelerini kullandı.

“Savaşın bize maliyetinin 35-40 milyar dolar olacağı anlaşılıyor” diyen Öztrak, “Bir kere her şeyden önce Rusya Ukrayna savaşının ticaret, turizm, ihracat yoluyla maliyeti var. İthal ettiğimiz enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle ödemeler dengemiz üzerinde etkisi var. Çünkü baktığımız zaman Rusya bizim turizmde birinci, en yüksek turist gönderen ülke olarak birinci, Ukrayna üçüncü. Gerçekten ciddi şekilde etkiliyor. Bunun 35-40 milyar dolar savaşın bize maliyeti olacağı anlaşılıyor” şeklinde konuştu. Bu rakama kur korumalı mevduatın dahil olmadığını belirten Öztrak “Yine artan riskler ve buna bağlı olacak artan faizler dahil değil. Benzer ülkelerle bizim risk primimize baktığımız zaman savaştan sonra bizim risk primimiz diğerlerine göre çok daha hızlı artmış. Bizi geçen bir tane ülke var risk primi artmış, Rusya. Adam savaşta zaten biz savaşta falan değiliz” dedi.

'BÜYÜME YAVAŞLAYACAK'

Prof. Dr. Yalçın Karatepe: “Enflasyon artmaya devam edecek, yılsonunda da yüksek gelmesi bekleniyor. İktidarın politikası yok. Uyguladıkları bir politika da yok. Uyguladıkları kur korumalı politika da döviz yükselecek beklentisi vardı ancak bugün baktığımızda böyle değil. Ekonomide de büyüme yavaşlayacak.”

'SAVAŞ RİSKLERİ ARTIRACAK'

Ekonomist Güldem Atabay: “Kur artıyor, cari açığı çok vereceğiz. Hazineye de yük binecek. FED faiz artırınca TL üzerine baskı gelecek. Çok tehlikeli bir sürece giriyoruz, büyüme sert şekilde gerileyecek. Enflasyon yüzde 70, 80 civarına çıkacak. Savaşın durumuna göre risk artacak.”

'EKONOMİ BUGÜN YÜRÜTÜLEMEZ DURUMDA'

İktisatçı Dr. Cüneyt Akman: “AKP’nin ekonomi politikası diğer politikaları gibi bir İslamcı-totaliter bir rejim değişikliği hedefine yöneliktir. AKP politikaları, ekonomide de siyasette de bir cins saadet zinciri politikalarıdır. Tıpkı o zincirler gibi çökmeye mahkûmdu ve şimdi çöküyor. Son bir yıldır yaptıkları sadece 2023’teki seçimi kazanmaya yönelik manevralardan ibaret. Yürüttüğü dış politika ve beraberindeki askeri harcamalar ekonomik bunalımın gerisindeki tartışılması tabu sayılan önemli bir sebeptir. Türkiye ekonomisi bugün yürütülemez durumdadır. Akaryakıt ve gıda gibi hayati malların fiyatlarındaki anormal artışın yarısından fazlası uluslararası savaş, pandemi vb. nedeniyle görülen fiyat artışlarından değil, iktidarın -yandaş işadamı ve sektörleri korumak adına ama onu da saçma yöntemlerle yaptığı- faiz kur politikaları nedeniyle oluşan döviz kuru yükselmesinin sonucudur. Şu anda ise hükümetin oluşacak yeni bir ekonomik krizden kurtuluşu için tek ümidi savaşın Türkiye’yi Batı nezdinde yeniden daha önemli kılmasından faydalanarak Batı’nın siyasi ve finansal kaynaklarına daha fazla erişim sağlamasıdır."

YORUMLAR

  • 0 Yorum